مقدمه
ارزیابی هزینه زندگی در عمان یکی از مهمترین مراحل تصمیمگیری برای مهاجرت کاری یا خانوادگی است. بسیاری از متقاضیان تنها بر اساس تصور عمومی از “امنیت بالا” و “مالیات صفر” بهدنبال مهاجرت به عمان هستند، اما واقعیت این است که هزینههای زندگی در عمان بسته به شهر، سبک زندگی، نوع شغل و وضعیت خانوادگی میتواند تفاوت چشمگیری داشته باشد. بهویژه برای ایرانیانی که قصد کار، راهاندازی کسبوکار یا انتقال خانواده خود را دارند، شناخت دقیق هزینههای مسکن، غذا، حملونقل، مدارس و سایر مخارج ماهانه یک ضرورت است، نه یک انتخاب.
بر اساس دادههای مراکز آماری عمان و گزارشهای مهاجران، مسکن بزرگترین بخش از هزینههای زندگی در عمان است و پس از آن، هزینه خورد و خوراک، مدارس و حملونقل قرار میگیرد. با وجود اینکه عمان نسبت به امارات یا قطر هزینههای معقولتری دارد، اما تفاوت میان مناطق مختلف مسقط و سایر شهرها مثل صلاله، صحار یا نزوی باعث میشود بودجه مورد نیاز برای هر فرد یا خانواده متفاوت باشد. علاوه بر این، هزینه مواد غذایی، سوپرمارکتها و خدمات روزمره برای مهاجرانی که به برندهای خاص یا سبک زندگی پریمیوم عادت دارند، میتواند بیشتر از حد انتظار باشد.
این مقاله با رویکرد تصمیممحور و بر اساس دادههای رسمی، تجربه مهاجران و تحلیل بازار، به شما کمک میکند قبل از انتخاب مقصد، تخمین دقیقی از هزینههای واقعی زندگی در عمان داشته باشید و بتوانید درآمد پیشنهادی یا میزان سرمایه لازم را با این هزینهها مقایسه کنید. هدف این است که در پایان مقاله، بتوانید با اطمینان تصمیم بگیرید که آیا شرایط مالی و سبک زندگی موردنظر شما با واقعیتهای اقتصادی عمان همخوانی دارد یا خیر.
بخش اول: تصویر کلی از هزینه زندگی در عمان
شناخت هزینه زندگی در عمان بدون درک تصویر کلان اقتصادی این کشور ممکن نیست. عمان از نظر ثبات مالی، سطح تورم، امنیت اجتماعی و هزینههای مصرفکننده، یکی از متعادلترین کشورهای منطقه محسوب میشود. برخلاف امارات یا قطر که هزینههای شهری میتواند بسیار بالا باشد، عمان ساختار اقتصادی متعادلی دارد و این موضوع باعث شده مهاجران خارجی – بهویژه ایرانیان – بتوانند با درآمد متوسط به بالا، کیفیت زندگی مناسبی تجربه کنند. با این حال، تفاوت قابلتوجهی میان هزینههای مسقط و سایر شهرها مانند صلاله، صحار و نزوی وجود دارد و همین موضوع فرآیند تصمیمگیری مهاجران را تحت تأثیر قرار میدهد.
بر اساس دادههای رسمی شاخص قیمت مصرفکننده (CPI)، بیشترین هزینه خانوارها مربوط به مسکن، حملونقل و مواد غذایی است. در مسقط، هزینهها معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از سایر شهرهاست، زیرا پایتخت مرکز اداری، اقتصادی و آموزشی کشور محسوب میشود. از سوی دیگر، هزینههای زندگی در شهرهای کوچکتر پایینتر است، اما فرصتهای شغلی نیز محدودتر بوده و برخی خدمات شهری در سطح مسقط ارائه نمیشود.
مهاجرانی که به دنبال سبک زندگی اقتصادی هستند، معمولاً مناطق شرق و جنوب مسقط را انتخاب میکنند؛ در مقابل، مناطق بوشر، القرم و الموالح هزینههای بالاتری دارند اما کیفیت زندگی، امکانات آموزشی و سطح رفاه بالاتری ارائه میدهند. در مجموع، شناخت این تفاوتها به شما کمک میکند تخمین واقعبینانهتری از هزینههای ماهانه داشته باشید و درآمد پیشنهادی کارفرما یا بودجه سرمایهگذاری خود را با هزینههای واقعی تطبیق دهید.
بخش دوم: هزینه مسکن — بزرگترین بخش هزینه مهاجران
مسکن مهمترین و پرهزینهترین بخش زندگی در عمان است و معمولاً بین ۳۰ تا ۴۵ درصد از درآمد یک مهاجر را به خود اختصاص میدهد. این موضوع بهویژه برای خانوادهها اهمیت بیشتری دارد، زیرا انتخاب منطقه، نوع واحد و نزدیکی به مدارس میتواند هزینه نهایی را به شکل قابلتوجهی افزایش یا کاهش دهد. در مسقط، تفاوت هزینه مسکن میان مناطق بسیار زیاد است و همین موضوع باعث میشود مهاجران قبل از تصمیمگیری نیازمند یک ارزیابی دقیق از سبک زندگی و بودجه خود باشند.
مناطق سطح بالای مسقط مانند بوشر، القرم، الموالح، الغبره و مدینة الإعلام بیشترین اجاره را دارند؛ این مناطق نزدیک به مراکز خرید، مدارس بینالمللی و مراکز درمانی هستند و معمولاً انتخاب اول خانوادههای مهاجر محسوب میشوند. در این مناطق، هزینه اجاره یک آپارتمان یکخوابه نسبت به مناطق اقتصادیتر شرق مسقط، دو تا سه برابر بالاتر است. در مقابل، مناطقی مانند السيب، العامرات، المعبیلة قیمتهای مقرونبهصرفهتری دارند و برای متخصصانی که قصد دارند بیشتر درآمد خود را پسانداز کنند، انتخاب مناسبی هستند.
در خارج از مسقط، شهرهایی مانند صلاله، نزوی و صحار هزینه مسکن بسیار کمتری نسبت به پایتخت دارند؛ اما فرصتهای شغلی محدودتر بوده و دسترسی به مدارس و امکانات رفاهی به اندازه مسقط گسترده نیست. علاوه بر اجاره، مهاجران باید هزینههای جانبی منزل مانند برق، آب و گاز را نیز در نظر بگیرند. هرچند هزینه برق در عمان در مقایسه با کشورهای همسایه مناسب است، اما در ماههای گرم تابستان به دلیل استفاده از کولر، هزینهها افزایش پیدا میکند.
در مجموع، هزینه مسکن مهمترین معیار مقایسه درآمد پیشنهادی با هزینه زندگی است و انتخاب منطقه مناسب میتواند فشار مالی را تا حد زیادی کاهش دهد. مهاجرانی که مجرد هستند یا در سالهای اول مهاجرت قصد کنترل هزینهها را دارند، معمولاً مناطق اقتصادیتر را انتخاب میکنند؛ در حالی که خانوادهها اولویت را به نزدیکی به مدارس و امنیت منطقه میدهند.
بخش سوم: هزینه خورد و خوراک، رستوران و سوپرمارکت
هزینه خورد و خوراک در عمان بسته به سبک زندگی، محل خرید و ترجیحات غذایی میتواند بسیار متفاوت باشد. برخلاف تصور برخی مهاجران، قیمت مواد غذایی در عمان در سطح متوسط قرار دارد؛ اما اگر فرد به خرید از سوپرمارکتهای پریمیوم یا مصرف برندهای خارجی عادت داشته باشد، هزینهها میتواند افزایش یابد. بهطور کلی، مخارج مربوط به غذا برای یک فرد مجرد در عمان مدیریتپذیر است، اما برای خانوادهها – بهویژه خانوادههای پرجمعیت – سهم قابل توجهی از بودجه ماهانه را تشکیل میدهد.
قیمت مواد غذایی پایه مانند برنج، روغن، مرغ، ماهی و لبنیات در عمان منطقی و سازگار با درآمد متوسط مهاجران است. فروشگاههایی مانند Lulu Hypermarket، Carrefour و Nesto قیمتهای مناسبی دارند و گزینههای اقتصادی فراوانی ارائه میدهند. در مقابل، سوپرمارکتهای خارجی و تخصصی مانند Al Fair و Spar کالاهای وارداتی بیشتری دارند و هزینه خرید در آنها بالاتر است. میوه و سبزیجات تازه معمولاً قیمت خوبی دارند، اما اقلامی که از اروپا یا شرق آسیا وارد میشوند، میتوانند گرانتر باشند.
هزینه رستوران در عمان نیز متفاوت است. رستورانهای معمولی یا فستفودهای زنجیرهای قیمتهای قابلقبولی دارند، اما رستورانهای بینالمللی یا کافههای لوکس در مناطق سطح بالا هزینه بیشتری دریافت میکنند. غذاهای ایرانی، هندی و عربی در بسیاری از نقاط مسقط با قیمت مناسب یافت میشود و مهاجران میتوانند بدون فشار مالی زیاد از غذای بیرون استفاده کنند.
مقایسه قیمتها نشان میدهد که هزینه خورد و خوراک در عمان نسبت به امارات پایینتر است، اما از ایران بالاتر. با این حال، در مجموع نسبت به سطح درآمد مهاجران، هزینههای غذایی منصفانه و قابل مدیریت هستند. انتخاب هوشمندانه محل خرید و کاهش وابستگی به برندهای خارجی میتواند هزینه ماهانه خانوادهها را به میزان زیادی کاهش دهد.
بخش چهارم: حملونقل، مدارس، بیمه، سرگرمی و هزینههای جانبی
هزینههای جانبی زندگی در عمان بخش مهمی از بودجه ماهانه مهاجران را تشکیل میدهد و نقش تعیینکنندهای در ارزیابی تناسب درآمد با هزینهها دارد. اولین بخش مهم، حملونقل است. به دلیل نبود سیستم حملونقل عمومی گسترده مانند مترو یا تراموا، بیشتر ساکنان عمان از خودرو شخصی استفاده میکنند. قیمت خودروهای صفر و کارکرده در عمان نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه مناسب است، اما هزینههای بیمه، سرویس دورهای و نگهداری باید در نظر گرفته شود. با اینحال، قیمت سوخت یکی از پایینترینها در منطقه است و برای مهاجرانی که رفتوآمد روزانه زیادی دارند، این موضوع یک مزیت اقتصادی محسوب میشود.
بخش دوم که تأثیر زیادی بر هزینه زندگی خانوادهها دارد، مدارس است. مدارس بینالمللی در عمان هزینه قابل توجهی دارند و معمولاً بخش عمده هزینه ماهانه خانوادههای مهاجر را شامل میشوند. مدارس سطح بالا در مناطقی مانند بوشر یا القرم هزینه بیشتری دارند، در حالی که مدارس خصوصی محلی گزینههای اقتصادیتر را ارائه میدهند. کیفیت آموزش در عمان مطلوب است، اما افرادی که فرزندان مدرسهای دارند باید پیش از مهاجرت، بودجه آموزشی سالانه را بررسی کنند تا با فشار مالی مواجه نشوند.
در کنار اینها، هزینه بیمه سلامت بخش دیگری از مخارج ضروری است. هرچند سیستم درمانی عمان کیفیت خوبی دارد، اما مهاجران معمولاً از بیمههای خصوصی استفاده میکنند که هزینه آن بسته به سطح پوشش متفاوت است. همچنین هزینههای اینترنت، موبایل، خدمات خانگی و ابزارهای موردنیاز برای زندگی روزمره بهطور متوسط با درآمد مهاجران همخوانی دارد.
از نظر سرگرمی و تفریح، عمان گزینههای متنوعی دارد؛ از رستوران و کافه گرفته تا تفریحات ساحلی، طبیعتگردی و سفرهای داخلی. هزینه سرگرمی در عمان نسبت به امارات پایینتر است و خانوادههای مهاجر بدون فشار مالی میتوانند از امکانات رفاهی استفاده کنند. مجموع این هزینهها نشان میدهد که اگرچه برخی بخشها مانند مدارس یا خودرو ممکن است سنگین باشد، اما با مدیریت صحیح، زندگی روزمره در عمان از نظر اقتصادی کاملاً قابل کنترل است.
بخش پنجم: جمعبندی تصمیممحور — آیا هزینههای عمان برای شما مناسب است؟
ارزیابی اینکه هزینه زندگی در عمان با شرایط شما سازگار است یا نه، تنها با بررسی جزئیات مخارج و تطبیق آن با سطح درآمد و سبک زندگی ممکن میشود. تجربه مهاجران ایرانی نشان میدهد که عمان برای برخی گروهها بسیار مناسب است و برای برخی دیگر ممکن است فشار مالی ایجاد کند. بنابراین تصمیم درست، وابسته به تحلیل دقیق سه عامل کلیدی است: درآمد واقعی، سبک زندگی، و شهر محل سکونت.
اگر شما متخصص با درآمد متوسط به بالا هستید—بهویژه در حوزههایی مانند IT، مهندسی، نفتوگاز، مالی یا پزشکی—هزینههای زندگی در عمان معمولاً با درآمد شما تناسب دارد. مالیات صفر، هزینه نسبتاً معقول خورد و خوراک و هزینه مناسب حملونقل باعث میشود امکان پسانداز برای شما فراهم باشد. اما همین شرایط برای افرادی که در مشاغل کمدرآمد یا نیمهماهر فعالیت میکنند متفاوت است؛ زیرا بخش عمدهای از حقوق آنها صرف اجاره مسکن میشود و پسانداز تقریباً غیرممکن خواهد بود.
برای خانوادههایی با فرزند مدرسهای، نقطه تصمیمگیری مهم، هزینه مدارس خصوصی و بینالمللی است. اگر بودجه شما محدود باشد، مدارس بینالمللی ممکن است فشار مالی قابل توجهی ایجاد کنند. اما خانوادههایی که درآمد بالاتر دارند و در مناطق متوسط رو به بالا زندگی میکنند، میتوانند از امکانات آموزشی مناسب و کیفیت زندگی بالا بهرهمند شوند.
از نظر سبک زندگی، عمان برای افرادی که به زندگی آرام، امن و کمتنش علاقه دارند گزینهای عالی است. اما اگر به سبک زندگی پرهیجان، فعالیتهای شبانه گسترده یا محیطهای فوقمدرن عادت دارید، ممکن است عمان در مقایسه با امارات یا قطر آرامتر از حد انتظار شما باشد.
در نهایت، پاسخ این است: اگر درآمد پیشنهادی شما با هزینههای اجاره و مدارس تناسب دارد، و به دنبال آرامش، امنیت و ثبات مالی هستید، عمان گزینهای بسیار مناسب است. اما اگر درآمدتان پایین است، یا سبک زندگی بسیار فعال و شهری میخواهید، باید با دقت بیشتر تصمیم بگیرید.
بخش ششم: مطالعات موردی
در این بخش، چهار سناریوی واقعی از مهاجران ایرانی در عمان بررسی میشود تا تصویر شفافتری از هزینههای زندگی برای گروههای مختلف ارائه شود. این مطالعات موردی نشان میدهند که محل سکونت، نوع شغل، سطح درآمد و سبک زندگی چگونه میتواند بر هزینههای واقعی زندگی تأثیر بگذارد.
نمونه اول: متخصص IT مجرد در مسقط
یک برنامهنویس ایرانی ۳۲ ساله با حقوق ماهانه ۱۲۰۰ ریال عمانی در منطقه الغبرا سکونت دارد. او یک آپارتمان یکخوابه با اجاره ماهانه 260 ریال انتخاب کرده و هزینههای غذا و خرید ماهانهاش حدود 90 تا 110 ریال است. حملونقل او با تاکسی آنلاین و اتوبوس انجام میشود که ماهانه حدود 25 ریال هزینه دارد. با توجه به مالیات صفر و هزینههای معقول، این فرد میتواند بین 400 تا 500 ریال در ماه پسانداز کند. تجربه او نشان میدهد که برای افراد مجرد و متخصص، هزینههای عمان کاملاً مدیریتپذیر و اقتصادی است.
نمونه دوم: خانواده ۴ نفره در بوشر (منطقه سطح بالا)
یک خانواده ایرانی با دو فرزند مدرسهای، در منطقه بوشر یک ویلای ۳ خوابه با اجاره 520 ریال در ماه اجاره کردهاند. هزینه مدارس بینالمللی دو فرزند سالانه 4500 تا 6000 ریال بوده و بخش قابلتوجهی از بودجه آنها را تشکیل میدهد. خرید ماهانه خانواده حدود 180 ریال و هزینه حملونقل (سوخت، بیمه، سرویس خودرو) حدود 45 ریال است. والدین هر دو شاغل هستند و درآمد ترکیبی آنها حدود 2000 ریال است. این خانواده کیفیت زندگی بالا و آرامش زیادی را تجربه میکنند اما فشار مالی مدارس و اجاره، تصمیمگیریهای مالی آنها را محدود میکند.
نمونه سوم: کارمند بخش Hospitality در صلاله
فردی مجرد که در بخش هتلداری با حقوق 450 ریال مشغول به کار است، در صلاله اتاقی مشترک با اجاره 80 ریال در ماه دارد. هزینه غذا حدود 70 ریال و حملونقل 20 ریال است. با وجود اینکه اجاره در صلاله پایینتر از مسقط است، اما قیمت برخی مواد غذایی و حملونقل در این شهر کمی بالاتر است. این فرد با مدیریت دقیق مخارج، میتواند ماهانه 150 ریال پسانداز کند. تجربه او نشان میدهد که برای مشاغل کمدرآمد، شهرهایی مانند صلاله و نزوی گزینههای مقرونبهصرفهتری نسبت به مسقط هستند.
نمونه چهارم: مدیر کسبوکار رستورانی در مسقط
یک مدیر ایرانی که مالک یک رستوران در منطقه القرم است، با درآمد ماهانه 1800 ریال زندگی نسبتاً راحتی دارد. او یک آپارتمان دوبلکس با اجاره 430 ریال در ماه اجاره کرده و میانگین هزینههای سوپرمارکتش 150 ریال است. هزینههای جانبی مانند برق، اینترنت، خدمات نظافت و نگهداری منزل حدود 40 ریال برآورد میشود. از سوی دیگر، هزینههای تأمین مواد اولیه رستوران، مستقیماً بر سود کسبوکار تأثیر میگذارد و این موضوع مدیریت دقیق منابع مالی را ضروری میکند. او معتقد است که سبک زندگی در عمان برای مدیران و کارآفرینان بسیار مناسب است، اما نوسانات بازار مواد غذایی یکی از چالشهای دائمی این حوزه است.
بخش هفتم: نتیجهگیری
هزینه زندگی در عمان ترکیبی از سه عامل کلیدی است: شهر محل سکونت، سطح درآمد، و سبک زندگی. بررسی دادههای رسمی و تجربه مهاجران ایرانی نشان میدهد که عمان در سالهای اخیر به یکی از مقرونبهصرفهترین و در عین حال امنترین مقاصد مهاجرتی منطقه تبدیل شده است. با وجود افزایش نسبی اجاره مسکن در برخی مناطق، همچنان هزینهها نسبت به کشورهایی مانند امارات یا قطر پایینتر بوده و امکان مدیریت مالی برای بسیاری از مهاجران وجود دارد.
برای افرادی که درآمد متوسط رو به بالا دارند—بهخصوص متخصصان حوزههای IT، مهندسی، پزشکی و مالی—هزینههای زندگی در عمان بهخوبی با حقوق دریافتی توازن دارد. نبود مالیات بر درآمد، هزینه مناسب خورد و خوراک و قیمت منطقی حملونقل این امکان را فراهم میکند که حتی پسانداز قابل توجهی هم انجام شود. اما برای مشاغل کمدرآمد یا افراد تازهوارد، بهخصوص در شهر مسقط، هزینه اجاره میتواند چالشساز باشد و نیاز به برنامهریزی مالی دقیق دارد.
خانوادههایی که قصد مهاجرت دارند باید هزینه مدارس را بهعنوان یکی از تعیینکنندهترین عوامل در نظر بگیرند. مدارس بینالمللی ممکن است هزینههای بسیار بالایی ایجاد کنند، در حالی که گزینههای مقرونبهصرفهتر نیز وجود دارد اما ممکن است با انتظارات آموزشی خانواده کاملاً هماهنگ نباشد. در مقابل، امنیت بالا، آرامش اجتماعی، ترافیک کم و کیفیت زندگی مطلوب، عمان را به گزینهای ایدهآل برای خانوادههایی تبدیل کرده که بهدنبال محیطی امن و کمتنش هستند.
در مجموع، اگر درآمد شما با هزینههای مسکن و آموزش هماهنگ است و سبک زندگی آرام و بدون شتاب را ترجیح میدهید، عمان یکی از بهترین مقاصد مهاجرتی برای شما خواهد بود. اما اگر بهدنبال زندگی پرهیجانتر، فعالیتهای شبانه گسترده یا فرصتهای شغلی بسیار متنوع هستید، ممکن است بررسی کشورهای دیگر منطقه ضرورت داشته باشد. تصمیم نهایی باید با تحلیل دقیق شرایط فردی، شغلی و مالی گرفته شود تا در مسیر مهاجرت با چالش غیرمنتظره روبهرو نشوید.
اگر پس از بررسی هزینههای واقعی زندگی در عمان هنوز در حال ارزیابی هستید که آیا این کشور برای شما، خانوادهتان یا مسیر شغلیتان مناسب است، بهترین کار این است که یک تصمیم آگاهانه و مبتنی بر داده بگیرید. شرایط مالی، سبک زندگی، درآمد پیشنهادی و هدف مهاجرتی هر فرد متفاوت است؛ بنابراین دریافت یک تحلیل شخصیسازیشده میتواند مسیر شما را بسیار شفافتر کند.
تیم آمیس گروپ با تجربه گسترده در حوزه مهاجرت کاری، سرمایهگذاری و ثبت شرکت در عمان، میتواند به شما کمک کند تا دقیقاً بفهمید:
– آیا درآمد پیشنهادیتان برای پوشش هزینههای واقعی زندگی کافی است؟
– کدام شهر عمان برای شرایط مالی و خانوادگی شما مناسبتر است؟
– آیا مسیر کاری برایتان بهتر است یا مسیر سرمایهگذاری؟
– چه هزینههایی در سال اول ممکن است شما را غافلگیر کند؟
ما به شما کمک میکنیم قبل از مهاجرت، هیچ ابهام و نگرانی مالی نداشته باشید و مسیر خود را با آگاهی کامل انتخاب کنید.
پس همین حالا با ما تماس بگیرید.
بخش هشتم: مقالات مرتبط
برای اینکه بتوانید هزینههای واقعی زندگی در عمان را بهتر ارزیابی کنید و تصمیمگیری دقیقتری درباره مهاجرت داشته باشید، مطالعه مقالات تکمیلی زیر میتواند تصویر روشنتری از شرایط کاری، هزینهها، ثبت شرکت و سبک زندگی در عمان ارائه دهد. این منابع بهویژه برای متقاضیان کار، خانوادههای مهاجر و سرمایهگذاران بسیار مفید هستند.
بخش نهم: منابع تخصصی
منابع رسمی عمان
National Centre for Statistics & Information (NCSI Oman)
گزارشهای رسمی درباره شاخص قیمت مصرفکننده (CPI)، هزینههای خانوار، بازار اجاره مسکن، هزینه حملونقل و وضعیت اقتصادی.
https://www.ncsi.gov.om
Ministry of Housing & Urban Planning
قوانین مسکن، نرخهای مناطق مختلف، مقررات اجاره و چارچوبهای شهری.
https://mohup.gov.om
Ministry of Labour Oman
برای مشاهده ساختار حقوقها، شرایط قراردادهای کاری و روند صدور ویزای کار.
https://www.manpower.gov.om
Invest Easy Portal
اطلاعات رسمی درباره هزینههای ثبت شرکت، مالیات، مجوزهای تجاری و ساختار فعالیتهای اقتصادی.
https://investeasy.om
منابع بینالمللی معتبر
Numbeo – Cost of Living in Oman
بزرگترین پایگاه جهانی برای بررسی قیمت کالا، اجاره، غذا، حملونقل و هزینههای زندگی در شهرهای مختلف عمان.
https://www.numbeo.com/cost-of-living
Expat Insider (InterNations Reports)
گزارشهای سالانه کیفیت زندگی مهاجران، رضایت از هزینهها، مقایسه کشورها و تحلیل تجربه مهاجران در عمان.
https://www.internations.org/expat-insider
GulfTalent – Oman Salary Guide
جامعترین پایگاه حقوق و دستمزد برای مهاجران در مشاغل تخصصی و مدیریتی.
https://www.gulftalent.com
منابع تحلیلی تکمیلی
World Bank – Oman Economic Indicators
تحلیلهای اقتصادی، شاخص رفاه، گزارشهای توسعه و وضعیت بازار کار.
https://www.worldbank.org
OECD Migration Data (Regional)
تحلیل روند مهاجرت منطقهای، وضعیت رفاهی مهاجران و مدلهای مقایسهای کشورها.
https://www.oecd.org/migration




